tag:blogger.com,1999:blog-1918879112342631769.post6279642854557550652..comments2024-03-28T02:42:21.692-07:00Comments on संजय सोनवणी (Sanjay Sonawani): दादोजी कोंडदेव...पुन्हा-पुन्हा...निरर्थक!Sanjay Sonawani संजय सोनवणीhttp://www.blogger.com/profile/01209137691971982615noreply@blogger.comBlogger33125tag:blogger.com,1999:blog-1918879112342631769.post-7503972842072746982022-02-19T19:55:34.290-08:002022-02-19T19:55:34.290-08:00आणी सोनवणी तुमच्या ईतिहासाच्या अभ्यासात कमतरता आहे...आणी सोनवणी तुमच्या ईतिहासाच्या अभ्यासात कमतरता आहे तुम्ही हा मुद्दा मांडला की दादाची नरसपरभु गुप्ते का कुलकर्णी का देशपांडे आहो ईतिहासयतज्ञ सोनवणे आमच्या कायसथप्रभु समाजात गुप्ते हे मुळ आडनाव <br />रोहिड आणी वेळवंड खोर्यातील गुप्ते देशपांडे आताचे भोर मधील प्रधान देशपांडे (बाजी परभु कानंद खोर्यातील वैद्य देशपांडे समोसे खोर्यातील दिघे देशपांडे आशे वतनदार होते पुरावा खातरजमा करण्यासाठी भोर वेल्हा मुळाशी या तालुक्यातील जुने 7/12 पहा.Anonymoushttps://www.blogger.com/profile/16022571929252482905noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1918879112342631769.post-18177313284756067812022-02-19T19:34:16.032-08:002022-02-19T19:34:16.032-08:00आहो सोनवणे जरा नीट माहिती घ्या आणी मग इतिहासावर लि...आहो सोनवणे जरा नीट माहिती घ्या आणी मग इतिहासावर लिहा आम्ही सुध्दा कानंद खोरयातील वतनदार आहे वैद्य देशपांडे आणी आमच्या पुर्वंजाना हया दोनही पदव्या होत्या देशपांडे आणी कुलकर्णी पुरावयाखातर आमच्याकडे 1700 शतकातील वंशवेल आहेAnonymoushttps://www.blogger.com/profile/16022571929252482905noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1918879112342631769.post-34602502936217272052020-12-30T00:30:36.415-08:002020-12-30T00:30:36.415-08:00ते पत्र बनावट आहे. गुरुवर्य मेहेंदळे सर व रियासतका...ते पत्र बनावट आहे. गुरुवर्य मेहेंदळे सर व रियासतकार सरदेसाई यांनी त्या पत्राची सत्यता आपल्या पुस्तकात मांडली आहे.प्रथमेशnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1918879112342631769.post-44264346376449472322013-01-31T01:10:42.997-08:002013-01-31T01:10:42.997-08:00i can't read all comments regarding ur article...i can't read all comments regarding ur article on dadoji kondev. but history is glorified with fights and victories of some upper caste people then it is obivious that those with remaining identities can't see to it proudly. u have said that some historains from a caste mis guided u ,they have told to faulty things.various topics are debated repeatedly (shilya kadhila ut aanne).now it is note worthy point that no one presently is confident about past situation and truth. those who have fulfilled their needs they can debate about shivaji maharaj and dadoji kondev ralationship.but keep in mind that ur blog is open to all and it is read by some sense less people. it is social mental claim that if some people feel proud having some identity then they can drag them selves in communism and violence. ur writtings about history itself is a thing to satisfy ur thoughts that have evoked by ur perceptions after reading things. so,what u have alleged to other replies suits u also completely.if others are finding their identities and wanting them proud about it, same is the case with u also.u can't or i reiterate u mustn't deny that what u have written has come from some pre conceived notions.so it u should be helpless if u want to prove something or tell something.otherwise it is claimed that u don't have enough words to convince anyone.don't deny that you are convicing people since u write ur blog to be satisfactory which comes to u by those who read it.Anonymousnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1918879112342631769.post-51630731142313613352012-10-31T22:21:26.803-07:002012-10-31T22:21:26.803-07:00खुनी, भ्रष्टाचारी आणि अदिलशहाच्या आकन्म चाकरीत असल...खुनी, भ्रष्टाचारी आणि अदिलशहाच्या आकन्म चाकरीत असलेल्या दादोजीबाबत ...<br />i object this words, you have to prove this beyond doubt or take back it. only quoting riyasatkar and not quoting others historians regarding this matter, you are deliberately suppressing the truth. <br />रियासतकार सरदेसाई यांनी दादोजी कोंडदेवांनी रंगनाथ गणेश सोनटक्के या कुलकर्णीपद भोगणा-याचा महसुलाच्या तंट्यावरुन कोंडाना किल्ल्यावर खुन केला आणि म्हणुनच अदिलशहाने घोरपड्यांना पाठवुन त्यांचा हात तोडायची सजा दिली. रंगनाथ गनेश सोनटक्के हे कस्बे जिन्ती, परगना श्रिगोन्दे येथील कुलकर्नी वतन पहात असत. ते जमा महसुल घेवुन महसुलाचा हिशोब द्यायला दादोजी कोंडदेव यांच्याकडे कोंडाना मुक्कामी आले. आधीचे हिशोब आणि आताचे हिशोब जुळत नसल्याने दादोजींशी सोनटक्के यांचे भांडन झाले पण तदनंतर दादोजींनी त्यांना भोजन प्रित्यर्थे आपल्या निवासी निमंत्रीत केले. रात्री भोजनानंतर (भोजनात वीष घातले असल्याने) त्यांचा दादोजींच्याच निवासस्थानी म्रुत्यु झाला. तदनंतर रंगनाथ यांचे पुत्र विसाजी रंगनाथ सोनटक्के यांनाही दादोजींनी धमक्या दिल्या. हा इतिहास दस्तुरखुद्द रियासतकार सरदेसाई यांनीच मांडला आहे. अशा खुनी मानसाला शिवाजी महाराजच काय अन्य कोणी महत्ता देत असण्याची शक्यता नाही. हात तोडला गेल्यानंतर (सन १६४६) वर्षाच्या आतच दादोजीने आत्महत्या केली.<br />You are writing very wrong history. why you not quote Shejwalkarahulhttps://www.blogger.com/profile/06004556478857352838noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1918879112342631769.post-6108678984598138072012-10-10T08:23:15.461-07:002012-10-10T08:23:15.461-07:00Rahul...sarv mat many karanyacha va nakaranyacha p...Rahul...sarv mat many karanyacha va nakaranyacha prashn naahi. Riyasatkaranni mahan kaary kele aahe...pan tyanchi mate many karatana itarahi purave vicharat ghyave lagtat.Sanjay Sonawani संजय सोनवणीhttps://www.blogger.com/profile/01209137691971982615noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1918879112342631769.post-3615037890146121442012-10-10T02:03:38.422-07:002012-10-10T02:03:38.422-07:00riyasatkar sardesai yani lihleli sarv mat aani his...riyasatkar sardesai yani lihleli sarv mat aani history tumhi may\nya karnar ki aapalyala soyiskar tevdhe ghenar?rahulhttps://www.blogger.com/profile/06004556478857352838noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1918879112342631769.post-23462753174871828942012-10-04T12:01:41.846-07:002012-10-04T12:01:41.846-07:00thanks for the explanation
i have received a stro...thanks for the explanation <br />i have received a strong reply for my comments <br />from shivarayacha mavala . is this a group or a person.<br />one neednot hide their real identity while passing comments.it is unhealthy.<br />is it not ?datta agashehttps://www.blogger.com/profile/00982841598429117539noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1918879112342631769.post-58940205527453884932012-09-29T20:23:17.169-07:002012-09-29T20:23:17.169-07:00Mr. Datta, I deal with historical facts, and not t...Mr. Datta, I deal with historical facts, and not to support or oppose any croocks. dadoji was not Guru or ithe service of Shivaji/Shahaji. Waghya historically existed and that too I have proved. I was never with Khedekar gang. So remove all the misunderstandings from your mind. Thanks.Sanjay Sonawani संजय सोनवणीhttps://www.blogger.com/profile/01209137691971982615noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1918879112342631769.post-1458307909387319002012-09-29T12:14:19.482-07:002012-09-29T12:14:19.482-07:00दादोजी कोंडदेवांच्या विरुद्ध लिहिण्यात आपण आघाडीवर...दादोजी कोंडदेवांच्या विरुद्ध लिहिण्यात आपण आघाडीवर होतात.<br />नंतर त्या कुत्र्याचे प्रकरण झाल्यावर आपणाला नवा दृष्टांत झाला असावा.<br />खेडकर आणि कंपनी यांच्या पासून आपण लांब होत आहात हे अभिनंदनीय आहे.<br />एक जहाल मराठा ग्रुप ,संभाजी ब्रिगेड , आणि त्यांना पोसणारे राजकारणी <br />Datta's Thoughtshttps://www.blogger.com/profile/14228527656144649605noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1918879112342631769.post-76592477131943627812012-06-01T05:57:08.255-07:002012-06-01T05:57:08.255-07:00चर्चा वाचून नेमक्या कोणाच्या काय भावना आहेत त्या क...चर्चा वाचून नेमक्या कोणाच्या काय भावना आहेत त्या कळल्या !!<br />वर्चस्ववाद वर्चस्ववाद म्हणून इतिहासाचे पुनर्लेखन करणे गरजेचे आहे याचा यथोचित पुरस्कार केलाय.<br />त्यामुळे पुनर्लेखन करताना दादोजी कोंडदेव , समर्थ रामदास स्वामी हे कधी झालेच नाहीत. त्याहीपेक्षा पेशवे हा केवळ भंपक पण होता . बाजीरावाने एकाही लढाई जिंकली नाही.<br />असं पुनर्लेखन करून मोकळे व्हा एकदाचे.<br />कोकाटे , खेडेकर यांच्यामुळे देशाला स्वातंत्र्य मिळालं असं हल्लीच्या इतिहासाचं पुनर्लेखन केलं तरी ते वर्चस्ववादाविरुद्ध पुनर्लेखन आहे म्हणून मान्यताप्राप्त सुद्धा होईल.<br />आपला वर्चस्ववादविरोधी पुनर्लेखनसमर्थक <br />-<br />शुद्ध रक्त राजा .शुद्ध रक्त राजाhttps://www.blogger.com/profile/13609420736214953862noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1918879112342631769.post-2355123707226331592012-02-11T19:51:11.087-08:002012-02-11T19:51:11.087-08:00यापुढे दादाजी नरसप्रभूंविषयी चर्चा करु या.वाचून ये...यापुढे दादाजी नरसप्रभूंविषयी चर्चा करु या.वाचून येतो.मधुसूदन चेरेकरhttps://www.blogger.com/profile/06441653423674355006noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1918879112342631769.post-16006854688782201522012-02-11T19:47:39.464-08:002012-02-11T19:47:39.464-08:00१.९१कलमी बखर विश्वसनीय नाही पण सभासद बखर तर विश्वस...१.९१कलमी बखर विश्वसनीय नाही पण सभासद बखर तर विश्वसनीय आहे ना.यात दादोजींनी आत्महत्या केली नाही असे लिहिले आहे.<br />२.[मौनीबुवा शिवरायांचे गुरु होते असे ९१कलमी बखर म्हणते.तेही अविश्वसनीय मानायचे काय?]<br />३.कृष्णाजी अर्जुन केळुस्कर यांनी लिहिलेल्या शिवचरित्रात दादोजींविषयी shivaji honoured him like a father असे म्हटले आहे.केळुस्कर हे ब्राह्मणेतर होते.<br />४.दादोजी हे गुरु नव्हते,ते शहाजींचे नोकरही नव्हते पण त्यांच्या न्यायनिवाड्याचे काम पाहून शिवाजीमहाराजांनी काही ना काही शिकले असावे.कारण त्यांच्या न्यायनिवाड्याची स्तुती त्यांच्या पत्रातून दिसते.मधुसूदन चेरेकरhttps://www.blogger.com/profile/06441653423674355006noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1918879112342631769.post-89018000826558792772012-02-09T06:40:50.488-08:002012-02-09T06:40:50.488-08:00No matter what caste Dadoji belonged to, if he was...No matter what caste Dadoji belonged to, if he was not the teacher of Shivaji, the truth should be told. There have been good and bad people in every caste. I had to write al;l this because dadoji was un-necessarily dragged in by Mr. Mehandale. the seven Brahmin ministers of Shivaji had far more important contribution in founding of svarajy...let's not forget this.Sanjay Sonawani संजय सोनवणीhttps://www.blogger.com/profile/01209137691971982615noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1918879112342631769.post-28619881100625968912012-02-09T03:42:02.227-08:002012-02-09T03:42:02.227-08:00I wanted not to discuss further on this subject. H...I wanted not to discuss further on this subject. However, here you mention your principle opposition is to the Caste-System. I applaud your stand. This is the precise reason on which I would like to add.<br />For the sake of argument, Let us assume that Dadoji Konddev was indeed the teacher and Shivaji was his pupil. And also that Dadoji was instrumental in developing the desire to build a sovereign state of the Hindus in the mind of Shivaji Maharaj. And now let us also assume that instead of being a Brahmin, he was a Maratha or a Koli or a Bhandari for that matter.<br />What would have been the effect today? Whether Dadoji would have been desecrated in this fashion? What is the reason behind the hullabaloo now? Is it his caste or is it the history?<br />For many centuries, Dadoji was the unequivocal teacher of Shivaji for historians. Not only Sabhasad or Chitnis (who were brahmins) but the writers of Tarikh-i-Shivaji (who were not even Hindus) and the English, Portuguese historians have mentioned Dadoji as such. Now, after so many years, just because he was brahmin, some people are challenging history. Sabhasad or Chitnis were brahmins, no doubt. But the history they wrote was of a Maratha Leader for a Maratha Leader. The history they wrote was for their maratha masters - None other than the Bhonsale clan itself. (Sabhasad was the minister of Shivaji's own son Rajaram! Chitnis was senior writer in the Satara court of Shahu II.) Both of these direct descendents of Shivaji Maharaj must have read/heard this written history. The rulers of Maratha Empire at that time had no dispute at all on Dadoji being Shivaji's teacher then how does it justify to contradict this now?<br /><br />And Sonawani Sir, please mind that it is just because of the caste-system : The Marathas of today think that by accepting that Dadoji was the teacher of Shivaji, their caste superiority gets blemished. They do not understand that Dadoji was just a teacher to his master's (Shahaji's) Son. A teacher is nothing but a glorified servant in a palace. By denying this vehemently and saying that Shahaji Maharaj was the actual teacher of Shivaji, they are actually lifting the stature of Dadoji to an equal pedestal of Shahaji Maharaj.<br />Indeed it is time to call spade a spade and forget about the talk of caste superiority. Brahmins have been teachers and writers for long. They have been the balladeers of the kings. But that does not make their caste any superior.<br /><br />Please spare Dadoji, He was just a teacher. Had there been no Shivaji Maharaj, the founder of the Maratha empire, nobody would have disputed him being a teacher of any other Shivaji of his time.<br />He is known to the history just because of his pupil and not vice versa.Victorhttps://www.blogger.com/profile/00983578886683437867noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1918879112342631769.post-534343389068016622012-02-08T07:15:04.477-08:002012-02-08T07:15:04.477-08:00Thanks Palaskar ji. Its my pleasure to have encour...Thanks Palaskar ji. Its my pleasure to have encouraging friends like you.Sanjay Sonawani संजय सोनवणीhttps://www.blogger.com/profile/01209137691971982615noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1918879112342631769.post-33384365790473302952012-02-08T06:21:05.528-08:002012-02-08T06:21:05.528-08:00sonavni sir, very well said.
It is our pleasure t...sonavni sir, very well said. <br />It is our pleasure to have person like u.suryakant palaskar https://www.blogger.com/profile/01501696159830230414noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1918879112342631769.post-32077262348437306352012-02-08T05:33:02.060-08:002012-02-08T05:33:02.060-08:00व्हिक्टरजी, आपल्या संयत आणि अभ्यासपुर्ण प्रतिक्रिय...व्हिक्टरजी, आपल्या संयत आणि अभ्यासपुर्ण प्रतिक्रियेबद्दल धन्यवाद. दादाजी नरस प्रभु हे रोहिर खोरे व वळवण खो-याचे अनुक्रमे देशपांडे व कुलकर्णी होते. १६४५ मद्धे रोहिरेश्वरी शिवाजी महाराजांनी आपल्या काही मित्रांसोबत स्वराज्याची प्रतिद्न्या घेतली. अर्थात ही प्रतिद्न्या दंतकथा असावी असाही अनेक इतिहासकारांचा निश्कर्ष आहे. पण प्रतिद्न्या खरी होती हे ग्रुहित धरुन आपण पुढे जावुयात. राजेश्री ही उपाधी असणारा कोणी उच्चपदस्थ वा राजपदावरील व्यक्ती असला पाहिजे हा एक तर्क झाला. प्रत्यक्षात या शब्दाचा वापर फारच उथळ व सरसकट (आजकाल होता तसाच) होत होता. सुभेदार हा उच्चपदस्थ खरा परंतु राजश्री ही उपाधी त्यासाठीच राखुन ठेवली होती हे मानता येत नाही. दुसरे असे कि हे दादा पंत दादोजी होते असे म्हटले तर हेच दादोजी शहाजी राजांकडे शिवाजी महाराजांविरुद्ध कागाळ्या का करत होते या प्रश्नाचे उत्तर मिळत नाही. शिवाजी महाराजांना स्वराज्याची प्रेरणा देण्यामागे दादोजींचा हात होता असा विचार एवढा रुजला...रुजविला गेला आहे कि त्या भ्रामक मायाजालातुन लवकर बाहेर पडता येणे अवघड आहे हे मी समजु शकतो. असो. येथे आपल्याला दादा पंत कोण असु शकतील यावर विचार करायचा आहे. <br /><br />शिवचरित्रात अनेक "दादा" लोक सापडतात. उदा. दादाजी क्रुष्णा, दादाजी बापुजी इइइ. शिवाजी महाराजांची जी दादोजींबाबतची जी चार अस्सल पत्रे उपलब्ध आहेत त्यात त्यांचा उल्लेख "दादोजी कोंडदेव (सुभेदार)" असाच आहे. त्यामुळे एखाद्याच पत्रात ते त्यांचा उल्लेख फक्त "दादापंत" असा करणार नाहीत. त्यामुळे हे दादा पंत अन्य कोणी तत्कालीन रोहिरा खो-यातील एखादी वजनदार व्यक्ती असली पाहिजे हे नक्कीच. इतिहास अनेक महान व्यक्तींबद्दल मुक आहे हे वास्तवही आपण जाणतोच. शिवाजी महाराज मुत्सद्दी राजकारणी होते व त्यांनी आपल्या कार्यात असंख्य लोकांना सामावुन घेतले आहे, स्वराज्यासाठी वापर केला आहे हेही वास्तव आहे. त्यातील प्रत्त्येकाची ओळख काळाने ठेवलेली नाही. या पत्रानंतर दादा पंत इतिहासातुन अद्रुष्य झालेले दिसतात याचे कारण म्हणजे बहुदा पुढे त्यांचा स्वराज्य सेवेत फारसा सहभाग नसेल एवढेच फारतर आपण म्हणु शकतो....वा त्या व्यक्ती महत्वाच्या आहेत असे बखरकारांना वाटले नसेल. प्रत्त्येक महान कार्यात छोट्या-मोठ्यांचा काही वाटा असतोच. पण "योजक: तत्र दुर्लभ:" या न्यायाप्रमाणे योजकच नसेल तर कार्य कसे होणार? अन्यथा असे अगणित पंत/पंडित देशात होवुन गेले...पण शिवाजी एकच का झाला....यामागील रहस्य हेच आहे. इतिहास खरोखरची महनीय कार्ये, कोणी कितीही अंधारात ठेवण्याचा प्रयत्न केला तरी, विसरत नाही...आणि जे कार्यच नाही त्याची फारशी दखल घेतलीही जात नाही. उगा घेतली गेली तरी त्याची सत्य जागा कधी ना कधी उजेडात येतेच. <br /><br />दुसरी बाब म्हनजे दादोजी ब्राह्मण होते म्हणुन हे सव्यापसव्य नाही. मला ब्रह्मण-ब्राह्मणेतर वादात काडीएवढाही रस नाही. माझा विरोध हा प्रव्रुत्तींना आहे, जातींना नाही. (या जाती कधे नष्ट होतील?) आणि राहीला इतिहास तर जे सत्याचे दिग्दर्शन होते, मग ते काहीही असो, ते मान्य करणे हेच मला श्रेयस्कर वाटते.Sanjay Sonawani संजय सोनवणीhttps://www.blogger.com/profile/01209137691971982615noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1918879112342631769.post-5785724699085580272012-02-07T23:24:03.095-08:002012-02-07T23:24:03.095-08:00आता हा प्रश्न उभा राहतो की तरूण शिवाजीला जवळ असणार...आता हा प्रश्न उभा राहतो की तरूण शिवाजीला जवळ असणारा हा ’राजेश्री पंडित ब्राह्मण’ कोण?<br />अजूनही त्याच्याबद्दल इतिहासात कोणताही उल्लेख कसा नाही? इतक्या महत्त्वाच्या व्यक्तीचा शोध इतिहासकारांनी लावण्याची पराकाष्ठा केली पाहिजे.त्या व्यक्तीचे या मावळात इतके महत्त्व होते की स्वत: शिवाजी महाराजांना जमा केलेले तरूण शिलेदार आपल्यापासून दूर जाऊ नयेत म्हणून त्यांच्या साक्षीचा उल्लेख करणे जरूरीचे वाटले.म्हणजे याच व्यक्तीमुळे मावळातील अनेक मह्त्त्वाचे तरूण शिलेदार शिवाजी महाराजांच्या स्वराज्याच्या प्रयत्नांत सामिल राहिले हे नक्की.<br /><br />आजपर्यंत या व्यक्तीचा शोध कोणत्याही इतिहासकाराने लावला नाही याचे आश्चर्य वाटते. इतिहासाने ’राजेश्री पंडित ब्राह्मण दादापंत’ या व्यक्तीवर फारच अन्याय केला आहे असे खेदाने म्हणावे लागते...<br /><br />’अनाम वीरा जिथे जाहला तुझा जीवनान्त - स्तंभ ना तिथे कुणी बांधला पेटली न वात...’ अशी उपेक्षा या हिंदवी स्वराज्यासाठी प्रयत्न करणाया व्यक्तीची होणार असे दु:खद चित्र दिसू लागले आहे.<br /><br />सोनवणी सर म्हणतात,"इतिहासात जे चांगले ब्राह्मण जहाले त्यांच्याबद्दल सकारात्मक चर्चा करुयात कि!’. माझे याला मनापासून अनुमोदन आहे. खुनी, पाताळयंत्री आणि भ्याड अशा दादोजी कोंडदेव या भ्रष्ट ब्राह्मणाबद्दल नकारात्मक चर्चा करण्यापेक्षा सकारात्मक चर्चा म्हणून आता आपण या ’राजेश्री पंडित ब्राह्मण दादापंत’ नावाच्या इतिहासात जहालेल्या एका चांगल्या परंतु अंधारात असलेल्या ब्राह्मणाबद्दल चर्चा करू या.<br />या ’अननोन’ माणसाबद्दल सरांना काही माहिती असेल तर ती येथे द्यावी ही नम्र विनंती.<br />या अनाम वीराचा शोध घेण्यासाठी सोनवणी सरांना मनापासून शुभेच्छा आणि आमच्यासारख्या मूढांनी केलेल्या त्याच्या उपेक्षेबद्दल क्षमाप्रार्थना !Victorhttps://www.blogger.com/profile/00983578886683437867noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1918879112342631769.post-22965512607627492322012-02-07T23:23:21.537-08:002012-02-07T23:23:21.537-08:00ज्यावेळी शिवाजी महाराजांनी रोहिरेश्वरासमोर (दादाज...ज्यावेळी शिवाजी महाराजांनी रोहिरेश्वरासमोर (दादाजी नरसप्रभू यांच्या समवेत)स्वराज्याची आण घेतली त्यावेळी त्याला ’साक्षी’ म्हणून (’विटनेस’ म्हणून) कोणीएक राजेश्री श्री दादा’पंत’ उपस्थित होते. त्यांची साक्ष प्रत्यक्ष शिवाजी राजांनी देऊन त्याबद्दल खात्री बाळगण्याचा विश्वास दादा’जी’ नरसप्रभूंना दिला आहे. इतके महत्त्व असलेली ही व्यक्ती कोणती - जी तरूण शिवाजी आणि त्यांचा एक तरूण (मित्र) सहकारी (तोही मावळातल्या दोन खोऱ्यांचा देशपांडे आणि कुळकर्णी!) या दोघांनाही साक्ष म्हणून महत्त्वाची वाटते जिचे नाव ’दादापंत’ आहे? शिवाजी आणि त्यांचे तरूण सहकारी यांनी रोहिरेश्वराजवळ स्वराज्याच्या आणाभाका घेतल्या त्यावेळी साक्षीदार म्हणून उपस्थित असणारी ही ’राजेश्री श्री दादापंत’ व्यक्ती कोण?<br />या प्रश्नाचे उत्तर शोधू पाहता त्या सर्व भूभागाचा अधिकार ज्याच्याकडे आहे आणि ज्याला दोन्ही बाजू (पार्ट्या) महत्त्वाचे मानतात अशा व्यक्तीचा हा उल्लेख आहे हे ध्यानात येते. <br /><br />तरीही सोयीसाठी असे मानू की ती व्यक्ती म्हणजे दादोजी कोंडदेव नव्हतीच. तरीही तिचा ’पंत’ हा उल्लेख मुळातलाच आहे. ’पंत’ हा उल्लेख मोल्सवर्थप्रमाणे - Abridged from पंडित ’An affix to the name of a Bráhman who, not having studied the Shástras, employs himself in accounts and writing.’ या अर्थाचा आहे.<br /><br />पत्रातले शिवाजी महाराजांचे वाक्य इंग्रजीत (अर्थ स्पष्ट व्हावा म्हणून) असे वाचता येते-<br />"The oath taken in front of the God between your father, yourself and myself in witness of majesty Mr. Dada-pandit is permanent and stands like (as strong as) a diamond...." <br /><br />(means : As Diamonds are forever so our oath is. वज्र या शब्दाचा अर्थ हिरा/कधीही न भंगणारा कठिण पदार्थ असा होतो.)<br /><br />हे अस्सल पत्र प्रत्यक्ष ’शिवाजी महाराजांनी’ लिहिले आहे. तुम्ही आम्ही नव्हे. तेव्हा त्यात ढिसाळपणा मुळीच नाही. प्रत्येक शब्द तावून-सुलाखून-पारखून वापरलेला आहे. ’असेच असेल - तसेच असेल’ असे अंदाज बांधण्यासाठी तेथे मुभा नाही. म्हणजेच - शिवाजी,त्याच्या समवयस्क मावळातील एक अधिकारी व्यक्ती आणि त्या व्यक्तीचे पिता या सर्वांना आदर वाटेल असा कोणी एक राजश्री दादापं(डि)त ब्राह्मण स्वराज्याची प्रत्यक्ष रोहिरेश्वरासमोर आण घेताना साक्षीदार म्हणून उपस्थित होता याबद्दल कोणतीही शंका रहात नाही.<br /><br />(पुढे सुरू...)Victorhttps://www.blogger.com/profile/00983578886683437867noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1918879112342631769.post-24093884657782387472012-02-07T23:22:14.031-08:002012-02-07T23:22:14.031-08:00आता मूळ मुद्द्याकडे वळू.
इतिहासाच्या बहुतेक सर्व...आता मूळ मुद्द्याकडे वळू. <br /><br />इतिहासाच्या बहुतेक सर्व अभ्यासकांना माहित असेल की शिवराजकालीन पत्रांत संबोधन करताना आडनावाचा उल्लेख फारसा केला जात नसे. ’अमूकशाह वल्द/फरजंद तमुकशाह’ या मुस्लिम पद्धतीप्रमाणे मराठीतही बापाच्या नावावरून मुलांना ओळखले जाई.(उदा. सिवाजीराजे फरजंद शहाजीराजे किंवा शामराज नीळकंठ इ.)त्यापुढे त्यांना मिळालेल्या वतनांचा/उपाध्यांचा/नोकरीचा उल्लेख असे.(उदा. शामराज नीळकंठ पेशवे - पेशवे हे आडनाव/कूळनाव नव्हे.) उपरोक्त पत्रात शिवाजी महाराजांनी दादाजी नरसप्रभू यांच्या ’देशपांडे कुळ० ’ अशा दोन वतनांचा उल्लेख केला आहे. दादाजी नरसप्रभू हे गुप्ते होते की घोरपडे होते की चोरघे होते (कूळनाव) त्याचा उल्लेखच या पत्रात नाही. मात्र त्यांच्याकडे देशपांडे आणि कुळकर्णी ही दोन्ही वतने होती. हे सर्वांनी मान्य केलेले आहे.त्यामुळे पत्रातील मजकुराच्या अस्सलपणाला मुळीच बाध येऊ नये. म्हणजे हे पत्र अस्सल आहे.(या पत्राची पार्श्वभूमी म्हणून हे पत्र शिवाजी महाराजांनी का पाठवले? तेही पहाणे उद्बोधक ठरेल. ते ३० मार्च १६४५ चे विजापूरच्या वजीराचे शिरवळच्या अमिनामार्फत पाठवलेले पत्रही अस्सल दस्त आहे. या पत्रात विजापूरचा वजीर हा दादाजी नरसप्रभु देशपांडे कुळकर्णी, रोहिड खोरे आणि वेलखंड खोरे, यांना शिवाजीच्या नादी न लागण्याची सक्त ताकीद देतो.) <br /><br />’विद्यमाने’ या शब्दाचा अर्थ ’विद्यमान असणे’ असा जुन्या मराठीत स्पष्ट होता. हल्लीच्या मराठीत तो ’पुरस्कृत’ या चुकीच्या अर्थाने सर्रास वापरला जात आहे. (उदा. अबक गुटखा व चटप बिडी यांचे संयुक्त विद्यमाने...)विद्यमान शब्दाचा अर्थ http://dsal.uchicago.edu/cgi-bin/romadict.pl?query=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8&display=utf8&table=molesworth (मोल्सवर्थ*) येथे दिल्याप्रमाणे The presence, as a witness, of a third person असा स्पष्ट आहे. इतर अर्थही याची पुष्टी करतात.<br /><br />तसेच मराठीतील आजकालच्या श्री. रा.रा. या उल्लेखाबद्दल. आजकाल कोणीही सोम्यागोमाला राजमान्य राजश्री वगैरे लिहिण्याची चाल आहे. हे म्हणजे राजा आपल्या हत्तीवर सोन्याची झूल चढवतो आणि रजक आपल्या गाढवावर चिंध्यांची गोधडी चढवतो म्हणून रजकालाही राजा म्हणण्यासारखे आहे. पण शिवाजी महाराजांच्या काळी ’राजश्र” ही उपाधी केवळ राजपदावरील महत्त्वाच्या व्यक्तींसाठी वापरली जात असे. http://dsal.uchicago.edu/cgi-bin/romadict.pl?query=%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80&display=utf8&table=molesworth (मोल्सवर्थ*) येथे दिलेल्या अर्थानुसार राजश्री म्हणजे A title of kings, Majesty.<br /> <br />*मोल्सवर्थ डिक्शनरीने दिलेला शब्दांचा अर्थ हाच ग्राह्य मानला पाहिजे कारण ती बरीच जुनी (१८५७ सालची)आहे. जुन्या मराठीला शब्दांचे कोणते अर्थ अभिप्रेत होते ते पाहिले पाहिजे. शिवाजी महाराजांनी लिहीलेली पत्रे आजच्या मराठी भाषेतली नाहीत याची गांभिर्याने दखल घेतली गेली पाहिजे. <br /><br />(पुढे सुरू...)Victorhttps://www.blogger.com/profile/00983578886683437867noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1918879112342631769.post-25215851072955285542012-02-07T23:20:49.305-08:002012-02-07T23:20:49.305-08:00my bad...
सोनवणी सर, उत्तराबद्दल धन्यवाद.
मी तुम्ह...my bad...<br />सोनवणी सर, उत्तराबद्दल धन्यवाद.<br />मी तुम्हाला प्रथम प्रतिसादात सोनवणीऐवजी सोनावणी असे संबोधित केलेले आपल्याला (कदाचित) खटकले असेल. ती माझी टंकलेखनाची चूक होती. क्षमस्व!<br />तद्वतच मी उपरोक्त पत्रात ’दादापंत’ या शब्दाऐवजी ’दादाजीपंत’ असा शब्द टंकित केला तीही माझी टंकलेखनाची चूक होती. क्षमस्व! त्यामुळे ’दादाजी’ या शब्दाभोवती चर्चा करणे आपणास निष्कारण भाग पडले. तेव्हा तो मुद्दा चर्चेतून बाद होतो.<br /><br /><br />आता मूळ मुद्द्याकडे वळू...(पुढच्या प्रतिसादात)Victorhttps://www.blogger.com/profile/00983578886683437867noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1918879112342631769.post-42507746766620660802012-02-07T21:33:37.631-08:002012-02-07T21:33:37.631-08:00प्रिय मधुसुदनजी, आपणच त्या पत्राचा उल्लेख करत दादो...प्रिय मधुसुदनजी, आपणच त्या पत्राचा उल्लेख करत दादोजी हे "सुभेदार" होते हेच सिद्ध करत आहात. मुख्य म्हनजे दादोजींच्या निवाड्यांना कायम करणारी व त्यांचा उल्लेख असणारे फक्त चारच अस्सल पत्रे उपलब्ध आहेत. ९१ कलमी बखर ही उत्तरकालात लिहिलेली असुन ती कोणीही संशोधक विश्वसनीय मानत नाही. दादोजी हे सुभेदार असल्याने त्यांच्याशी शहाजी वा शिवाजी महाराजांचा संबंध येणे अपरिहार्य होते जसा कोंडाना प्रांतातील अन्य जहागिरदारांचाही येत होता. या सुतावरुन स्वर्ग गाठने म्हनजे कडवेपणाची हद्द व हवे ते रेटण्याचा प्रयत्न नाही काय? सुभेदार हा जहागिरदाराचा कारभारी असुच शकत नाही हेच मी मांडले आहे. दादोजी हे ना शिवाजी (वा शहाजीराजांचे) कारभारी होते ना शिवाजी महाराजांच्या तर्फे त्यांनी निवाडे केले (कारण जहागिरदारांना निवाड्यांचा हक्कच नव्हता) हेच तर मी सांगतोय आणि मुख्य मुद्दा तोच आहे. अशा स्थितीत आपण तारतम्याने निर्णय घ्यावा कि नाही?Sanjay Sonawani संजय सोनवणीhttps://www.blogger.com/profile/01209137691971982615noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1918879112342631769.post-20550349521746033682012-02-07T18:38:45.729-08:002012-02-07T18:38:45.729-08:00शिवचरित्र साहित्य, खंड ३ मधील ३९९ व्या लेखात पुरंद...शिवचरित्र साहित्य, खंड ३ मधील ३९९ व्या लेखात पुरंदर किल्ल्यांची हकीकत आली आहे. त्यामध्ये शिवाजी महाराजांनी पुरंदरचे किल्लेदार महादजी निळकंठराव यांना असे लिहीले आहे की, ’’ दादोजी कोंडदेव आंम्हा जवळ वडिली ठेवून दिले होते. ते मृत्यू पावले, आता आम्ही निराश्रीत झालो. दादोजी कोंडदेवाच्या मृत्यूनंतर शिवाजी महाराजांनी पाठविलेल्या अनेक पत्रामध्ये दादोजी कोंडदेव सुभेदार यांना देवाज्ञा झाली असा आदरयुक्त उल्लेख आला आहे.मधुसूदन चेरेकरhttps://www.blogger.com/profile/06441653423674355006noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1918879112342631769.post-47195578007720654902012-02-07T18:35:03.867-08:002012-02-07T18:35:03.867-08:00नरहर कुरुंदकरांचे मत-पान क्र.१६,प्रस्तावना,श्रीमान...नरहर कुरुंदकरांचे मत-पान क्र.१६,प्रस्तावना,श्रीमान योगी.मधुसूदन चेरेकरhttps://www.blogger.com/profile/06441653423674355006noreply@blogger.com