व्यवसाय करायचाय?

 नव-उद्योजकांसाठी मी सरहद कॉलेजमधील विद्यार्थ्यांसमोर मांडलेले मुद्दे-

१. व्यवसाय करायचा कि नाही हा निर्णय थोर उद्योजकांच्या यशस्वी कहाण्या ऐकून अथवा motivational स्पीकर्सचे ऐकून, तात्पुरते प्रोत्साहित होत तर मुळीच घेऊ नका. तुम्हीच तुमचे मोटीव्हेटर असले पाहिजेत!

२. ध्येय पक्के करा. आपल्या कौशल्य आणि आवडीनुसार व्यवसायाचे काटेकोरपणे निश्चित क्षेत्र ठरवा. संधी शोधा. त्यासाठी वेळ द्या.

३. बाजारपेठेचा अभ्यास करा. बाजारपेठ अस्तित्वात नसली तर ती निर्माण कशी करता येईल याचा विचार करा. गरजा नसलेल्या वस्तूंची (अथवा सेवांची) गरज निर्माण करणे हे ख-या व्यावसायिकाचे कौशल्य असते.

४. भांडवलाच्या किमान आवश्यकता नक्की करा. ते उभे करण्याचे वास्तव मार्ग शोधा.

५. भावनात्मक न होता, किंवा कोणाच्या यशस्वी कथा वाचून, ऐकून, पाहून नक्कल न करता आपल्या व्यावसायिक योजनेची रूपरेखा ठरवा.

६. व्यवसायात थियरी आणि प्रक्टिकल यात प्रचंड अंतर असते. भारतात तर जास्तच. जाणकारांचे विश्वसनीय मार्गदर्शन मिळवा. पहिल्या पिढीचे व्यावसायिक असाल तर एक तरी मेंटोर मिळवा. ज्या व्यवसायात जायचे त्यातील व्यावसायीकांचे वर्तुळ निर्माण करा.

७. फायनान्सर (कोणी असलाच तर) त्याच्याशी चर्चा करताना भावनिक स्वप्नाळू वगैरे होऊ नका.

८. व्यवसायाची नितीमत्ता आणि सामाजिक नितीमत्ता यात फरक असतो. त्याचे नेहमीच भान ठेवा. वेळ पडली तर संभाव्य नुकसान मर्यादित राहील अशा खुशाल तडजोडी करा.

९. नफा हेच ध्येय आहे आणि नफ्यासाठीच उद्योग चालवायचा आहे हे पक्के लक्षात ठेवा. तोट्यात गेलात तर सरकार काय कि समाज काय, सख्खा भाऊही कामाला येणार नाही हे पक्के समजून असा.

१०. अपयशाची पर्वा नको पण अपयश आलेच तर पर्यायी तरतूद करून ठेवा. चुकांमधून शिका. यश तर चुकुनही डोक्यात जाऊ देवू नका, कारण अवेळी झपाट्याने मिळालेले यश अनेकदा भावी अपयशाचे कारण बनते.

आणि शेवटचे...भावनिकता ही व्यावसायिकाची सर्वात मोठी शत्रू असते.

-संजय सोनवणी